29 czerwca 2007 roku miała miejsce premiera pierwszego iPhona. Telefonu, który który kompletnie zrewolucjonizował to w jaki sposób funkcjonujemy. Telefony zastąpiły wszystkie nasze urządzenia przenośne. Mało kto kupuje dzisiaj aparaty fotograficzne, odtwarzacze muzyki. Nawet zegarki przestały być niezbędne.
Rewolucja dotknęła też komputery. Dominujący wcześniej rynek komputerów stacjonarnych stał się niszą. Laptopy również znacznie ucierpiały z powodu konkurencji smartfonów i pochodzących od nich tabletów. Kompletnie zmienił się sposób konsumpcji mediów, staliśmy się jeszcze bardziej cyfrowi niż wcześniej. Ciężko uwierzyć, że to wszystko zajęło ledwie kilkanaście lat.
Nowe możliwości niosą jednak nowe zagrożenia. Media uzależniają i wiemy o tym od dekad. Uzależniała telewizja, potem komputery, dziś telefony komórkowe. Jednak zagrożenie pochodzące od telefonów jest zdecydowanie największe. Wynika ono z łatwej dostępności urządzenia – z telefonu możemy korzystać zawsze, nawet leżąc w łóżku. Korzysta się z niego wygodnie i błyskawicznie. Dodatkowo dzięki żywym kolorom, dotykowemu ekranowi i ogromnej ilości powiadomień telefon jest dla naszego mózgu niezwykle kuszący gdyż zwiększa produkcję dopaminy.
Ten wpis jest częścią serii artykułów pod tytułem „Odzyskaj kontrolę nad swoim czasem”. Spis artykułów i linki do nich (gdy już będą skończone) znajdziesz w dalszej części wpisu.
Gdy nie kontrolujemy samych siebie to potrafimy korzystać z telefonu przez długie godziny. Zawsze jest coś do zrobienia lub sprawdzenia. Nowy e-mail, nowe powiadomienie, nowy post w mediach społecznościowych. Nasza uwaga jest ciągle absorbowana. Dodatkowo większość globalnego ruchu w internecie pochodzi z urządzeń mobilnych (już kilka lat temu komputery zostały zdetronizowane).
To wszystko rodzi pytania jak sobie z tym radzić. Jak ograniczyć korzystanie z telefonu? Czy w dzisiejszych czasach jest to jeszcze w ogóle możliwe?
Cykl „Odzyskaj kontrolę nad swoim czasem”
Oto artykuły opublikowane w ramach cyklu „Odzyskaj kontrolę nad swoim czasem”. Kolejność lektury dowolna 
W skład cyklu wchodzą (brak linku oznacza, że artykuł jest w przygotowaniu):
- Jak osiągnąć work-life balance i dlaczego mamy z tym problem?
1. Getting Things Done dla każdego - Optymalizacja skrzynki e-mail:
1. Jak zorganizować skrzynkę e-mail – pierwsze kroki
2. 10 minutowy e-mail – nasza broń do walki ze spamem - Optymalizacja telefonu i komputera
1. Jak ograniczyć korzystanie z telefonu - Jak przechowywać informacje i nimi zarządzać:
1. Evernote – prosty sposób by przestać zapominać o ważnych sprawach - Po co Ci program do zadań i jak go używać:
1. Jak korzystać z Nozbe i mieć wszystko pod kontrolą - Jak zarządzać kalendarzem
- Eliminacja i automatyzacja
- Kształtowanie dobrych nawyków i eliminacja złych
- Ustalanie planu działania i skuteczna realizacja
- Ograniczanie złych treści i wybór właściwych
- Rozwój ciała i umysłu
- Jak dobrze odpoczywać
- Właściwy sen
Jak ograniczyć korzystanie z telefonu. Poznaj swojego wroga
Jeżeli chcemy ograniczyć korzystanie z telefonu to nasze starania powinniśmy rozpocząć od sprawdzenia co dokładnie z telefonem robimy. Ile godzin dziennie spędzamy przed ekranem i na co poświęcamy najwięcej czasu.
Do monitorowania możemy używać dowolnej aplikacji, ale iOS i Android (te nowsze) mają takie rozwiązania wbudowane.
Posiadam telefon z Androidem i to on będzie służył za przykład w tym wpisie. Nie martw się jednak – opisuję sposób postępowania, nie konkretną aplikację i jej możliwości. To o czym piszę może być użyte w dowolnych okolicznościach i na każdym urządzeniu 🙂
W przypadku iOS właściwa aplikacja znajduje się w Ustawieniach nazywa się Czas przed ekranem. Na Androidzie jest to Cyfrowa równowaga lub Cyfrowy dobrostan.
Gdy wejdziemy w aplikację na Androidzie to wyglądać będzie ona następująco:
Mamy tutaj kółko z informacją ile czasu spędziliśmy dzisiaj przed ekranem. Będzie ono podzielone proporcjonalnie pomiędzy wszystkie aplikacje z których dzisiaj korzystaliśmy. Na dole będziemy też widzieć ile razy dziennie odblokowaliśmy telefon oraz ile powiadomień otrzymaliśmy.
Gdy klikniemy na czas umieszczony w kółku to otrzymamy przekrój tygodniowy. Będziemy mogli kliknąć dowolny dzień i sprawdzić na dole z czego korzystaliśmy i ile czasu nam to zajęło:
Stwierdziłem z przerażeniem, że prawie każdego dnia korzystam z telefonu przez minimum 2 godziny. Czasami są to nawet 4 godziny. Co do aplikacji to jest to głównie przeglądarka, komunikator i Twitter. Z tego ostatniego korzystam średnio od 30 minut do godziny dziennie. To około 200 godzin rocznie przeznaczone na bezproduktywną rozrywkę! Lepiej ten czasu przeznaczyć na przykład na lekturę. O tym jak czytać więcej traktuje mój inny wpis.
Na podstawie tej informacji odinstalowałem Twittera. Wrócę do niego z nowym planem w przyszłości i poświęcę temu oddzielny wpis dotyczący tego jak mądrze korzystać z mediów społecznościowych 🙂 Jeżeli nie chcesz go przegapić to zapisz się na moją listę mailową.
W Twoim wypadku mogą to być również media społecznościowe lub gry. Policz sobie ile czasu miesięcznie i rocznie tracisz na te aplikacje i zastanów się czy są one tego warte. Jak chcesz ograniczyć korzystanie z telefonu to warto zacząć od tego co zabiera nam tego czasu najwięcej. Możesz wprowadzić ograniczenie czasowe dla aplikacji (rozwiązania na iOS i Androida mają taką opcję). W skrajnym wypadku aplikację można usunąć.
Jak monochromatyzm pomoże nam ograniczyć korzystanie z telefonu
Ograniczenie i eliminacja aplikacji kradnących najwięcej naszego czasu to wspaniały pierwszy krok. Daje nam to natychmiastowy rezultat i pozwala nam uwierzyć w siebie. Na dłuższą metę jest to jednak niewystarczające. Eliminacja konkretnej aplikacji nie rozwiązuje przyczyny takiego stanu rzeczy. Fakt jest taki, że bardzo ciężko jest ograniczyć korzystanie z telefonu ponieważ łatwo się od niego uzależniamy. Dlaczego tak jest?
Nasz mózg uwielbia bodźce dostarczane przez telefon. Jaskrawe kolory i dotyk są dla naszego mózgu niezwykle kuszące ponieważ dostarczają mu niezwykle silnych wrażeń. To wszystko jest dodatkowo wzmocnione przez ciągłe powiadomienia, które dbają o to byśmy po telefon sięgali jak najczęściej. Ja sam sięgam telefon około 100 razy dziennie! Mówi o tym statystyka odblokowań dostępna w aplikacji Cyfrowa równowaga. Sprawdź jak to wygląda w Twoim wypadku.
Jeżeli wiemy, że kolory i dotyk są silnie uzależniające to możemy próbować przeciwdziałać. Na dotyk nic nie poradzimy z racji na konstrukcję urządzeń. Kolory można jednak wyeliminować dzięki monochromatyzmowi.
Monochromatyzm to po prostu tryb czarno-biały lub szary. Zazwyczaj jest dostępny w nocnych wersjach aplikacji. iOS i Android umożliwiają jednak włączenie go dla całego systemu. Dzięki temu telefon przestanie karmić nasz mózg pięknymi kolorami.
Na iOS poszukaj opcji Filtry barwne. Na Androidzie jest to dostępne z poziomu Cyfrowej równowagi i nazywa się to po prostu trybem nocnym. Ustaw go tak jak ja na poniższym zrzucie i będziesz cieszyć się szarym ekranem przez cały czas 🙂
Co nam to daje? Oszukując własny mózg poprzez ograniczenie bodźców sprawimy, że telefon stanie się dla nas mniej atrakcyjny. A jak będzie mniej atrakcyjny to nie będziemy po niego już tak chętnie sięgać i tak łatwo się od niego uzależniać. Będzie nam łatwiej ograniczyć korzystanie z telefonu. A to wszystko dzięki prostemu wyłączeniu kolorów 🙂
Kwestia powiadomień
Trzecim elementem uzależniającym są powiadomienia pochodzące od aplikacji. To one ściągają nas ponownie przed ekran i dbają o to byśmy regularnie uruchamiali aplikacje. Jest ich tak dużo, że jak ich nie kontrolujemy to po kilku godzinach możemy mieć ich na telefonie nawet kilkadziesiąt! W takim wypadku sama obsługa powiadomień zajmie nam mnóstwo czasu.
Dodajmy, że te powiadomienia nie mają zazwyczaj żadnej wartości! Powiadomienia pochodzące z mediów społecznościowych mają poinformować nas, że ktoś kogo obserwujemy coś udostępnił. Zobaczymy to jednak sami gdy po prostu wybierzemy daną aplikację i nie ma żadnego powodu by powiadomienie dodatkowo nam o niej przypominało.
Tak samo jest z powiadomieniami związanymi z e-mailami. Jeżeli będziemy chcieć sprawdzić pocztę to po prostu to zrobimy. Nie jest istotne czy na e-mail odpiszemy 5 minut po jego otrzymaniu czy po kilkunastu godzinach. Jeżeli interesuje Cię jak właściwie obsługiwać skrzynkę e-mail to zapraszam do mojego innego wpisu 🙂
Jeżeli chodzi o gry to sprawa jest oczywista. Ciekawie zaczyna się robić przy komunikatorach i SMS-ach. Czy potrzebujemy tych powiadomień?
Osobiście korzystam tylko z WhatsAppa. Mam tam wszystkich swoich znajomych i jestem na kilkunastu grupach. Nie chciałem wyłączać powiadomień o przychodzących wiadomościach by nie przegapić pilnej wiadomości od bliskiej mi osoby. Nie dotyczy to jednak grup. Na grupie jest więcej osób i wiadomości nie są zazwyczaj skierowane bezpośrednio do mnie lub nie są pilne. Wyciszyłem wszystkie swoje grupy i czytam wiadomości 2-3 razy na dobę. A jak pojawi się coś pilnego to zawsze można do mnie napisać bezpośrednio lub zadzwonić 🙂
Czy warto usuwać aplikacje?
Dla higieny korzystania z telefonu polecam usuwać aplikacje, które nie są nam niezbędne. To odciąża telefon i sprawia, że działa on szybciej.
Nie jestem jednak minimalistą i sam trzymam na telefonie aplikacje, z których korzystam rzadko. Polecam sprawdzić ile aplikacji tak naprawdę używasz i pozbyć się reszty. Oszczędzisz miejsce i dzięki temu twój telefon dłużej zachowa sprawność.
Osobną sprawą jest skrzynka e-mail. Jeżeli naprawdę chcesz ograniczyć korzystanie z telefonu to usuń z niego e-mail. Samo wyłączenie powiadomień wiele nie da jeżeli będziemy klikać skrzynkę po kilka lub kilkanaście razy dziennie w poszukiwaniu nowej wiadomości. Pocztę polecam sprawdzać jeden lub dwa razy dziennie i to tylko na komputerze. Dzięki temu mamy czystą głowę i łatwiej nam zareagować na wiadomość (odpisanie na wiadomość lub dodanie jej do programu z zadaniami jest znacznie szybsze i łatwiejsze na komputerze).
Usunięcie skrzynki nie jest oczywiście konieczne. Sprawdź ile czasu dziennie z niej korzystasz. Jeżeli trwa to do kilku minut to możesz zrezygnować z tego radykalnego kroku 🙂 Może inna niezbędna aplikacja zjada Ci codziennie dużo czasu i lepiej korzystać z niej tylko na komputerze? Tam łatwiej zachować nam odpowiedni rygor. Zastanów się nad tym i podejmij własne decyzje.
Jak ograniczyć korzystanie z telefonu w łóżku?
Łóżko jest miejscem gdzie powinniśmy wypoczywać i z tym powinno się nam ono kojarzyć. Nie warto przesiadywać w łóżku godzinami, gdyż tracimy w ten sposób ogromną ilość czasu. Telefon jest wtedy szczególnie niebezpieczny.
Korzystanie z telefonu przed snem nas rozbudza. Nawet jak wyłączymy kolory to nadal dostarczamy naszemu mózgowi niepotrzebną porcję informacji i rozrywki. Zdecydowanie bardziej wskazana jest lektura. Książka pozwala nam się zrelaksować i wyciszyć. Nie bombarduje nas tak jak telefon. Dzisiaj tanie są czytniki z podświetlanymi ekranami więc łatwo czytać również przy zgaszonym świetle.
Niebezpiecznie jest również rano. Telefon dobrze rozbudza i kusi wziąć go do ręki od razu po przebudzeniu. Problem jest jednak w tym, że karmiąc mózg kolejną porcją informacji z samego rana nie robimy mu dobrze. Nie relaksujemy się, nie dochodzimy do siebie w odpowiedni sposób. Zastanów się czy zdarza Ci się spędzić z telefonem w łóżku godzinę? Sam mam z tym problem i staram się za każdym razem walczyć ze sobą i wstawać od razu. Gdy mi się to nie uda to mam pod ręką książkę. Robię wszystko by nie sięgnąć po telefon.
Gdy idziemy spać to polecam włączać tryb samolotowy. Telefon nie łączy się wtedy z siecią. Nie wiem jaki wpływ na zdrowie mają fale radiowe emitowane przez telefon (pewnie dowiemy się tego w niedługiej przyszłości), ale wolę się jednak nie narażać w czasie snu. Po drugie dzięki temu wiemy, że nikt do nas nie zadzwoni i przypadkowo nie obudzi.
Tryb nie przeszkadzać
Dzięki trybowi samolotowemu lub po prostu pełnemu wyciszeniu możemy ograniczyć korzystanie z telefonu również podczas naszej pracy. Niewiele rzeczy zaburza koncentrację tak jak dzwoniący telefon.
Warto o to dbać gdyż każde wytrącenie nas z pracy jest bardzo niekorzystne. Musimy poświęcić potem czas i energię na powrót do stanu skupienia, a zmarnowany czas przepada bezpowrotnie. Nic nie stoi na przeszkodzie by przegapić kilka telefonów i po skończonym zadaniu po prostu oddzwonić.
Poza wyciszeniem telefon warto też obrócić ekranem do dołu. Sprawi to, że nic nas nie rozproszy. W ostateczności można go też wyłączyć lub zanieść do innego pokoju 🙂
Podsumowanie
Nie tak łatwo jest w dzisiejszych czasach ograniczyć korzystanie z telefonu. To wspaniałe narzędzie, które daje nam ogrom możliwości i kształtuje nasz sposób funkcjonowania. Telefonu nie ma sensu się pozbywać bo to tak jakbyśmy pozbyli się energii elektrycznej i wrócili do czasów lamp naftowych. Można to zrobić – pytanie po co?
Telefon musi jednak pozostać tylko narzędziem. Nie możemy pozwolić by twórcy aplikacji kierowali naszym życiem i naszymi zachowaniami. My sami wiemy najlepiej co jest dla nas dobre i powinniśmy tak kierować swoim życiem by osiągać jak najlepsze rezultaty.
Mam nadzieję, że ten wpis pomoże ograniczyć Ci ilość godzin przed ekranem. Nie myśl na razie o żadnych planach maksimum. Jeżeli spędzasz obecnie przed ekranem 5 godzin dziennie to odzyskanie 30 minut sprawi, że w tygodniu masz dodatkowe 3,5 godziny dla siebie. To pozwoli obejrzeć dwa filmy, przeczytać 1/3 książki, zacząć uprawiać sport lub zabrać swoją drugą połówkę na wspaniałą randkę. Poza odzyskiwaniem czasu zastanów się od razu jak go spożytkujesz!
Jak uda Ci się odzyskać 30 minut to po 2-3 miesiącach pomyśl o kolejnych 30 minutach. Zawsze małe kroki – to klucz to powodzenia we wszystkim co robisz. Ogranicz korzystanie z telefonu do rozsądnego minimum i w tym czasie rób coś pożytecznego 🙂
Proszę Cię o opinię!
Jeżeli to o czym piszę jest dla Ciebie wartościowe (lub nie) to proszę o zostawienie opinii w komentarzu. To dla mnie bardzo ważne i pozwoli mi się zmotywować do dalszej pracy 🙂 Zachęcam też do dyskusji merytorycznej nad tym co piszę. Postaram się odpowiedzieć na wszystkie pytania i nauczyć się również na Twoich doświadczeniach.
Jeżeli uważasz, że to co piszę może być też przydatne Twoim znajomym to udostępnij ten wpis poprzez przyciski dostępne poniżej lub po prostu wklej adres bloga https://zyskajnaczasie.pl na swoje social media 🙂
Z góry bardzo Ci dziękuję i cieszę się, że doszedłeś aż dotąd. Widzimy się już niedługo przy kolejnym wpisie 🙂
Jedna odpowiedź
Rewelacyjny wpis, sam konkret! Świetnie się to czyta, daje dużo do myślenia. Przełączyłem telefon na czarno-biały i to rzeczywiście działa – człowiekowi nie chce się po niego sięgać 😉 Jednak mózg ludzki to wciąż wielka zagadka… pozdrowienia